დავით აღმაშენებლის რელიგიური პოლიტიკა საქართველოს მუსლიმური თემის მიმართ

ანოტაცია

ცნობილი ქართველი მეფის დავით აღმაშენებლის მმართველობა მრავალმხრივ გამოირჩევა. თავად მეფის სახელი მიუთითებს მისი მეფობის ხასიათსა და მიღწევებზე. დავითის ეპოქა ასევე ეხება საქართველოს ისტორიის ოქროს ხანას. მაშინ საქართველო იყო არა მხოლოდ ერთიანი პოლიტიკურად და ეკონომიკურად ძლიერი, არამედ მნიშვნელოვნად განვითარდა ქართული კულტურა - არქიტექტურა, მხატვრობა, პოეზია და მრავალი სხვა. დავითის მეფობის დროსაც ძალიან მნიშვნელოვანი იყო რელიგიური პოლიტიკა. ამ მხრივ პირველ რიგში უნდა აღინიშნოს რუის-ურბნისის კრება და ქვეყნის გაბატონებულ ეკლესიაში განხორციელებული მკვეთრი რელიგიური რეფორმა. თუმცა ამ ნაშრომში განვიხილავ დავითის მიერ გატარებულ პოლიტიკას არამართლმადიდებლების, კერძოდ, მუსლიმების მიმართ.

ქართველი მართლმადიდებელი ფუნდამენტალისტები ყველა ღონეს ხმარობენ, რათა გააქარწყლონ ისტორიული წყაროებით დადასტურებული ფაქტები დავით მეფის ტოლერანტული რელიგიური დამოკიდებულების შესახებ მუსლიმებთან. აღნიშნული ქართველი ავტორების კრიტიკის ობიექტი ძირითადად ამ ურთიერთობების რელიგიური კომპონენტია. თემა არასოდეს ყოფილა განხილული თეოლოგიური თვალსაზრისით.

მართლმადიდებლური სარწმუნოების ეგრეთ წოდებული დამცველების აზრით, შეუძლებელი იყო დავით მეფეს (რომელიც ამ ბოლო დროს წმინდანად შერაცხეს) მეჩეთში ღვთისმსახურება და მუსლიმებთან ერთად ლოცვა, სანამ ასეთი ქმედებები ეწინააღმდეგება საეკლესიო კანონებს. ასეთი შეხედულების ავტორებს მიაჩნიათ, რომ პიროვნების (მათ შორის, სამთავრობო მოხელეების ან მეფეების) კანონიზაცია გულისხმობს ნებისმიერი ქრისტიანული თეოლოგიური იდეისა და საეკლესიო კანონის ყველა კანონის ცოდნას მოცემული პიროვნების მიერ, ისევე როგორც ყველაფრის მკაცრ დაცვას. რელიგიური წესები და პრაქტიკა. საქართველოს ეკლესია იცნობს წმინდანებს, რომლებსაც ქრისტიანული ღვთისმეტყველებისა და საეკლესიო სამართლის ცოდნის მნიშვნელოვანი ნაკლებობა ჰქონდათ.

მეფის რელიგიური აპოლოგეტები დარწმუნებულნი არიან, რომ ასეთი კონკრეტული და ძალიან ვიწროდ განსაზღვრული კანონები ძალიან მნიშვნელოვანი იქნებოდა ქვეყნის პოლიტიკური ლიდერისთვის. კანონები, რომლებიც კრძალავს ლოცვას და ზიარებას სხვადასხვა სარწმუნოების ადამიანებთან, ძირითადად ამოქმედდა ჩვეულებრივი ქრისტიანებისთვის და არა ლიდერებისთვის და რწმენით ძლიერებისთვის. იმ ეპოქაშიც, როცა ეს კანონები მიიღეს, ეკლესიის მამები შემოქმედებით და თავისუფლად მიდგებოდნენ მსგავს შეზღუდვებთან მიმართებაში. მაგალითად, წმინდა იოანე კლიმაკუსი წერდა: „როგორც წმიდა კანონებშია განსაზღვრული, ერეტიკოსებთან ერთ სუფრაზე არ ისხდნენ სუსტი. თუმცა, თუ უფალში ძლიერებს ერეტიკოსები კეთილსინდისიერად და განწყობით ეპატიჟებიან, მაშინ წავიდნენ“. ამრიგად, ამ კანონებს საკმაოდ ფარდობითი და არა აბსოლუტური მნიშვნელობა ჰქონდა, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ისინი ყველასთვის აუცილებელი არ იყო.მეფე ესწრება მუსლიმთა ლოცვას და ისმენს ყურანს, როგორც პოლიტიკური ლიდერი. ამით მეფე პატივს სცემს თავის სამეფოში მცხოვრებ სხვადასხვა აღმსარებლობის ადამიანებს და მათ რელიგიურ მსახურებას. ეს არის ბრძენი მმართველის მიერ სამეფოს მართვის გზის ნაწილი: მრავალეროვნული და მრავალკონფესიური მოსახლეობის პირობებში, საჭირო იყო ტოლერანტობის პოლიტიკის გატარება, განსაკუთრებით საქართველოში მძლავრი მუსულმანური კონტიგენტის მიმართ.საერთოდ, გაურკვეველია, რატომ უნდა დავრწმუნდეთ, რომ დავით მეფე, რომელიც მხოლოდ პოლიტიკური ლიდერი იყო და არა რელიგიური მოღვაწე, იქნებოდა მართლმადიდებლური სარწმუნოების ისეთი დამცველი, როგორიც რელიგიურ აპოლოგეტებს სურთ? დავით მეფე წმინდანად შერაცხეს ქვეყნის საკეთილდღეოდ მისი პოლიტიკური მოღვაწეობის გამო, რაც ეკლესიისთვისაც სასარგებლო აღმოჩნდა. მეფე დავითი არ იყო რელიგიური ფიგურა და მისი აზროვნება და ქმედებები არ უნდა განიხილებოდეს ასეთი მკაცრი საღვთისმეტყველო კრიტერიუმებისა და ვიწროდ განსაზღვრული რელიგიური დისციპლინის ფონზე.